Broumov-Nové Město, kostel Panny Marie

Kościół Matki Boskiej, Broumov-Nové Město

Historia miejsca pielgrzymkowego
Powstanie najstarszej osady na terenie dzisiejszego Broumova datuje się na rok 1171 w miejscu dzisiejszego kościoła cmentarnego. Król Przemysł Ottokar I podarował w 1213 r. tzw. Broumovský výběžek (cypel broumovski) benedyktynom z Břevnova, którzy w 1256 r. założyli tutaj miasteczko ogłoszone w 1348 r. miastem królewskim. W tym czasie w Broumovie zbudowano także zamek i kościół klasztorny z siedzibą przełożonego kapituły - utworzoną w 1322 r. W czasie wojen husyckich klasztor został zburzony, stał się też jednak główną siedzibą břevnovskich opatów i pozostał nią aż do XX wieku. Na zlecenie opatów, klasztor w latach 1726–1748 z przebudował z rozmachem K. I. Dientzenhofer i obiekt nabrał cech stylu barokowego. Kościół klasztorny, pierwotnie gotycki, został przebudowany w latach, 1684–1694 zgodnie z projektem M. Allia. Do podziału břevnovskiego i broumovskiego klasztoru doszło dopiero w czasie II wojny światowej, po której mnisi narodowości niemieckiej zostali wypędzeni. Pozostali zakonnicy zostali rozproszeni w 1950 r. i z klasztoru utworzono klasztor kontemplacyjny dla księży i zakonników, później dla zakonnic. Po jego likwidacji, obiekt był wykorzystywany przez ministerstwo spraw wewnętrznych, a w 1990 r. został zwrócony zakonowi benedyktynów.

Opis miejsca pielgrzymkowego
Historyczne centrum Broumova znajduje się na zwężającym się urwisku skalnym nad zbiegiem cieków wodnych Stěnava i Liščí potok. Na jego środku znajduje się duży prostokątny plac z kolumną maryjną autorstwa J. i M. J. Brokoffów, z 1706 roku. Cokół kolumny zdobią rzeźby św. Benedykta, Scholastyki, Prokopa. Guntera, Małgorzaty, Barbary, Wacława i Wojciecha, jego szczyt zaś – kopia gotyckiej Madonny z Dzieciątkiem Jezus z kościoła klasztornego. Z północno-zachodniego rogu placu prowadzi uliczka do kościoła dziekańskiego św. Piotra i Pawła, pierwotnie gotyckiego, w dzisiejszej barokizowanej formie od 1682 r. Perłą jego wnętrza jest rzeźba ołtarzowa Matki Boskiej z lat 1360 – 1370. Z północno-wschodniego rogu placu możemy dojść do bramy głównej klasztoru znajdującego się w najwyżej położonej części Broumova. Kościół klasztorny tworzy jedna nawa z trzema kaplicami bocznymi z emporami, zamknięta pięciobocznym prezbiterium. Sklepienie walcowe kościoła jest bogato zdobione stiukiem braci Soldatiów (około 1694 r.) i freskami J. J. Steinfelsa z lat 1690–1692. Z pierwotnego budynku gotyckiego zachowały się dwa portale. Ołtarz główny pochodzi z 1722 r., jego zdobienie rzeźbiarskie jest częściowo dziełem V. M. Jäckela, obraz św. Wojciecha w 1870 r. namalował A. Lhota. W części górnej ołtarza pod baldachimem była umieszczona niewielka rzeźba gotycka Matki Boskiej z Dzieciątkiem Jezus z XIV wieku, rzekomy dar Arnošta z Pardubic. Ta cudowna figurka zwana Thaumaturga Braunensis (Břevnovska cudotwórczyni) jest najstarszą rzeźbą maryjną w regionie broumovskim. Na ściennej malowanej architekturze ołtarzowej kaplic bocznych, V. V. Reiner stworzył w latach 1721 – 1722 obrazy Matka Boska pod krzyżem, Rozesłanie apostołów, św. Małgorzata ze smokiem, Czescy patronowie i Śmierć św. Benedykta. Nisze boczne zdobi dwanaście drewnianych rzeźb świętych autorstwa M. Jäckela. Na ołtarzu Świętej Rodziny umieszczony jest relikwiarz św. Prokopa w stylu rokoko, pozyskany z klasztoru w Sázavie jego zlikwidowaniu tegoż przez Józefa II. Szczątki świętych zostały w 1988 roku zbadane pod kątem antropologicznym przez prof. E. Vlčka, potwierdzono ich autentyczność i złożono je w nowym relikwiarzu w kościele dziekańskim. W tej samej kaplicy znajduje się nagrobek tutejszego benedyktyna i późniejszego pierwszego hradeckiego biskupa i praskiego arcybiskupa Matouša Ferdinanda Sobka z Bílenberka. Bardzo cennym świadectwem drewnianej architektury świątynnej jest kościół cmentarny Matki Boskiej. Został on założony prawdopodobnie już w 1177 roku, jego współczesny budynek pochodzi z XIV wieku. W 1449 r. został przebudowany i później był kilkukrotnie przebudowywany. Jest to najstarszy drewniany kościół w Czechach, który tworzy jedna nawa z wąską wieżyczką, prostokątnie zamkniętym prezbiterium i otaczającym podcieniem. Wnętrze jest zakryte stropem belkowym z częściowo zachowaną barwną dekoracją z połowy XV wieku. Ołtarz główny w stylu rokoko. Jego elementem jest późnogotycka cudowna figurka Matki Boskiej z początku XVI wieku. Innym zabytkowymi obiektami w Broumovie są: barokowy kościół pw. św. Ducha z dawnym szpitalem z 1689 roku i kościół pw. św. Wacława projektu K. I. Dientzenhofera powstały około 1730 r., centralny, na rzucie krzyża. W miejscu kościoła św. Wacława stał pierwotnie drewniany kościół luterański z 1613 roku, którego zamknięcie pięć lat później było jednym z pretekstów do powstania czeskich i morawskich stanów przeciwko Ferdynandowi II.

Na podstawie książki „Poutní místa v Čechách” wydanej przez wydawnictwo Debora w 1995 roku.

Odpusty i nabożeństwa
Odpust główny: w kościele cmentarnym Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 15. 8.; w kościele opatów św. Wojciecha 23. 4.; w kościele dziekańskim św. Piotra i Pawła niedziela przed lub po 29. 6.
Msza św. jest obchodzona w sobotę o 17:00 (kwiecień – wrzesień).

Odległość od obiektu